Vereniging voor Pianotechnici Nederland

Vereniging voor Pianotechnici Nederland

Lettertype vergroten Lettertype verkleinen Lettertype reset

Onderhouden

~ Heeft veel of weinig spelen ook invloed?

Ja, omdat elke snaar trilt na een aanslag en dus in beweging is.
De stemmer draait met de stemhamer de stempen zodanig, dat de juiste spanning (toonhoogte) wordt verkregen.
Na verloop van tijd 'reageert' de stempen. De spanning verandert iets en omdat bijna iedere toets 2 of 3 snaren heeft, zal de ene snaar een fractie anders van toonhoogte zijn dan de andere.
Meestal, als ik na een half jaar weer bel voor een stemafspraak, reageert de klant vaak als volgt:" nou, dat is 'toevallig', ik dacht net nog aan u, want de piano is er wel weer aan toe." Kortom of er nu veel, weinig of niet wordt gespeeld, de spanning op de snaren varieert en de piano wordt 'vals'
Ten onrechte wordt wel gezegd, dat, wanneer er toch niet meer wordt gespeeld, de stemmer niet meer nodig is.
Een ieder die ergens een 'verwaarloosde' piano heeft zien staan en erop wil spelen, verliest bijkans al z'n vullingen uit z'n gebit en toont de meest vreemde grimassen op z'n gezicht!

~ Waarom moet de piano eigenlijk gestemd worden?

De spanning van de snaren varieert door allerlei oorzaken en daarmee ook de toonhoogte.
De akoestische piano/ vleugel is opgebouwd uit natuurlijke materialen.
Zangbodem, stemblok, toetsen, mechaniek en de kast zijn allemaal van hout.
Hout 'werkt': o.i.v. vocht krimpt het, of zet het uit. Hoe vochtiger, des te meer het hout uitzet.
Hoe droger, des te meer het hout krimpt.
In Nederland is de Relatieve luchtvochtigheid (RV) gem. 80% (bij 100% regent het).
In 'Elfstedentocht-winters' daalt de luchtvochtigheid echter wel tot 30%, de lucht is dan zeer droog.
In de piano vertaalt dit zich als volgt: De zangbodem, volledig van hout (8-10 mm. dunne planken aan elkaar vastgelijmd, Noord - Europees cederhout) reageert op de verschillen in vochtigheid. De snaren hebben contact met de zangbodem via de 'kam'. Bij meer (vochtiger) of minder (droger) bol staan van de zangbodem wordt de spanning van de snaren een weinig veranderd. Deze verandering hoort de speler, omdat de zuiverheid van de toon afneemt.
Ook laten de stempennen in het houten stemblok iets van de spanning van de snaren los bij een lagere RV en omgekeerd bij een hogere R.V. Het is steeds maar een beetje, maar na verloop van een half jaar merkt de speler toch dat 'het niet meer zuiver klinkt'.
De natuur regelt enigszins de spanning en dus de toonhoogte van de snaren. Ontstemming gebeurt daarom eigenlijk altijd, ook al wordt er niet gespeeld.
Wat is een goede luchtvochtigheid voor uw piano? Als de wijzer van de hygrometer tussen de 45-60% staat. In de winter met strenge vorst kan de wijzer wel beneden de 30% uitslaan wat veel te droog is. Een luchtbevochtiger kan uitkomst bieden, maar zeker ook de hydroceel in de piano en de vaas met kranten in het water onderin de piano. In de zomer is het vaak erg vochtig en is goed ventileren belangrijk.